________
voor jou
Wat is het effect van psychisch misbruik en seksueel geweld op de rest van je leven? Ieder jaar opnieuw komen er volgens het landelijke Centrum Seksueel Geweld 100.000 nieuwe gevallen van seksueel geweld bij. 1.000 mensen voelen zich gesteund om aangifte te doen, maar het merendeel blijft zwijgen (jaarlijks 99.000 mensen). Allemaal worstelen ze met de gevolgen van een trauma.
Zij raakte drie keer vermist, de laatste keer duurde het vijf weken voordat ze werd gevonden. Op een zolder, achter een bed. Nee, er was niets gebeurd en verder zweeg ze 20 jaren lang en speelde ze de rol van haar leven. Toen het niet meer ging, zijn we in september 2016 samen begonnen aan een andere vorm van uiten. Het leidde tot de totstandkoming van het boek Dit Lijf. Beelden werden aangevuld met gevonden documentatiemateriaal. Daar waar elementen ontbraken, werd fotografische verbeelding toegepast. Het werd het begin van een hels traject op weg naar een vorm van enig herstel. Ontbrekende woorden konden pas op het allerlaatst worden toegevoegd.
Dit Lijf is het verhaal van een overlever, die de hulp inriep van een fotograaf. Zij nemen je mee naar een waargebeurd verhaal, waarbij je in het proces van trauma en de weg naar herstel meegenomen wordt. Ze laten je zien hoe een verhaal, eenmaal in de openbaarheid, een eigen leven kan gaan leiden. Dit Lijf biedt inzicht op de impact van seksueel geweld op een jong leven en de innerlijke belevingswereld, gedurende 20 jaren lang. Ongemerkt nam dissociatie de regie (over lijf en leven van deze jonge vrouw) compleet over, als methodiek van overleving. De werkwijze en reacties van de samenleving krijgen in anonieme vorm ruimte in het boek.
Als geheel komt het verhaal bijeen in het boek Dit Lijf in een bijzonder opmerkelijke vorm, nog niet eerder vertoond in Nederland. Wij zijn blij met deze vorm. Het voegt het complexe en schrijnende verhaal Dit Lijf samen en wil daarmee op symbolische wijze een bijdrage leveren aan erkenning en begrip voor stil leed, het niet onder woorden kunnen brengen van trauma, in de hoop dat slachtoffers/overlevers en professionals elkaar eerder hierin weten te vinden.
Vooruitlopend op de boeklancering in 2022, werden de eerste beelden gepresenteerd tijdens groepsexposities bij FryslânPhoto Festival 2017 en 2018 in Leeuwarden (European Capital of Culture 2018), bij WG Kunst in Amsterdam en Gallery Sehnsucht in Rotterdam.
Internationaal heeft dit project in 2018 de aandacht gewekt in San Franscico (VS). Het won een eervolle vermelding bij de 12th Julia Margaret Cameron Award. In 2019 werd de serie opgenomen in de fototentoonstelling van Gallery Valid Foto, Buenaventura Muñoz 6, Barcelona (ES).
In mei 2022 kregen we het boek Dit Lijf voor het eerst in handen. Een warm onthaal volgde bij de boeklancering in het Kunstencentrum Atrium in Sneek. Het boek en onze presentatie werd getoond en onder grote belangstelling en met veel ontroering ontvangen. De reacties waren hartverwarmend en overweldigend. Een groter compliment hadden we ons niet kunnen wensen. Diverse lezingen, exposities en presentaties volgend. Sindsdien vindt het boek haar weg naar overlevers, nabestaanden, slachtoffers, wachtruimtes, verpleegkundigen, fotografie liefhebbers, (foto)musea, bibliotheken, artsen, leerkrachten, media, juristen, criminologen en veel hulpverleners. Niet alleen in Nederland, maar het boek wordt zelfs verzonden naar de nieuwe eigenaren in Frankrijk, USA, Litouwen, België, Noorwegen, Canada, Duitsland, UK en Australië.
Een jaar na de boeklancering hebben we op uitnodiging van KU Leuven gesproken bij Narrative Victimology and Criminology Congres 2023 in Antwerp (B). Dit Lijf hebben wij (als ervaringsdeskundige en maker) aldaar samen als boek, film en fotoexpositie gepresenteerd. We zijn ook hier met ontroering ontvangen. Dit Lijf blijkt als beeldend (fotografisch) verhaal een dialoog op gang te brengen en een waardevolle bijdrage te kunnen leveren aan wetenschappelijk onderzoek. Professor Heith Copes (USA) en Jared Ragland hebben als deskundigen op dit gebied ons geïnterviewd. ‘Overlap, distinctions and complexities’ bij het gebruik van fotografie bij wetenschappelijk onderzoek zijn aan bod gekomen.
Het kwetsbare boek Dit Lijf vraagt enige tijd om tot je te komen en kan alleen intact blijven als het zorgvuldig en voorzichtig gehanteerd wordt. Op esthetische wijze geven we zo vorm aan de kwetsbaarheid van leven bij zwijgen en lijden in stilte.
Het boek werd vormgegeven door -SYB-, lithografie door Colour&Books, gedrukt door Fine Books & Wilco Art Books en gebonden door Boekbinderij Fopmawier. Met de steun via VoordeKunst van onze donateurs, waaronder Stichting De Stokroos, Stichting Prins Bernhard Cultuur Fonds Leve het Geven en het Mondriaan Fonds werd dit mede mogelijk gemaakt.
U kunt het boek Dit Lijf ook rechtstreeks bestellen via https://www.ditlijf.nl voor vragen over dit boek: e-mail boek@ditlijf.nl.
Saskia I. Bruinsma, © 2016-2023
________
Uit-één gaat over een één-eiige tweeling op 60-jarige leeftijd, die elkaar 25 jaren lang niet meer hadden gezien. Onder het mom van een fotografieproject kwamen ze samen en onderzochten we de achtergrond van de verwijdering. Tijdens de daarop volgende ontmoetingen werd duidelijk waardoor de fysieke afstand tussen hen beide nodig was in hun leven. Hun indrukwekkende verhaal heb ik visueel in beeld mogen brengen in de vorm van een dummy in 2015, maar het boek is niet uitgebracht.
De beelden zijn op Fine Art Japans rice papier afgedrukt door Al13art, Amsterdam. De dummy bevat 54 pagina’s en is ambachtelijk met veel zorg en aandacht handmatig ingebonden door boekbinderij Fopma Wier. De omslag van de dummy is gemaakt van authentiek linnen.
Saskia I. Bruinsma